Ticaret Bakanlığı tarafından, olağanüstü hâl, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diğer acil durumlarda faaliyet gösterecek Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’nun görev ve yetkilerini belirleyen yönetmelik 28. 05. 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmış, kurulda tüketici temsiliyetinin Reklam Kurulu Yönetmeliğinde belirlenen üye tarafından yapılacağı yönünde düzenleme getirilmişti.

Düzenlemenin ardından Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğüne Merkez Yönetim Kurulu olarak başvuran Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER), yönetmeliğin tüketici temsiliyeti ile ilgili maddesinin, tüketici örgütlerinin iradesinin yansıyacağı bir şekilde yeniden düzenlenmesini talep etmişti.

TÜKODER şimdi de ülke genelinde örgütlü 43 şubesi ile birlikte, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliğinde yer alan ve “Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu”nda tüketici temsilcinin belirlenmesi hakkındaki madde ile ilgili tepkilerini ve taleplerini içeren mektubu, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğüne göndermeye başladı.

Konu ile ilgili açıklama yapan Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, “Tebliğ taslağı ile ilgili görüşlerimizi federasyonlarımız aracılığı ile İç Ticaret Genel Müdürlüğümüze bildirmiştik. Ancak Tebliğ yayınlandıktan sonra gördük ki, tüketici örgütlerinin taslak ile ilgili göndermiş olduğu hiçbir görüş ve öneri tebliğde yer almamış.  Açıkça adet yerini bulsun misali bizden görüş istenmiş” dedi.

Tebliğ hükmüne göre kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin ağırlıkta olduğu Tüketici Konseyi tarafından Reklam Kurulu üyeliği için 3 yıllığına seçilen tüketici temsilcinin aynı zamanda Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunda da görev alacak olmasını eleştiren Koçal, “Her iki kurulda tüketici temsilcisinde aranan nitelikler ve görev süreleri birbiri ile çelişmektedir. Ayrıca Reklam Kurulu için seçilen tüketici temsiliyetine sadece tüketici örgütlerinin iradesi yansımıyor, kamunun da iradesi yansıyor.  Tüketici örgütlerinin iradesinin yansıtılmadığı bu yönetmelik dahi tartışma konusu iken, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu yönetmeliğinde de aynı anlayışın yer aldığını, tüketici örgütlerinin iradesinin yansımadığını görmek tüketici örgütleri olarak Bakanlığımız ile   paydaşlık ilkesi çerçevesinde yapmış olduğumuz çalışmalara da gölge düşürmüştür” diye ifade etti.

Söz konusu yönetmelikle tüketici dernek ve federasyonlarının iradesinin ve tüketicinin evrensel hakkı olan temsil edilme hakkının yok sayıldığını belirten TÜKODER Genel Başkanı Koçal şöyle konuştu, “Temsil edilme hakkı; tüketicilerin hak ve yararlarıyla doğrudan ya da dolaylı ilgili olan çeşitli kurum ve kuruluşlarca alınan kararlara, tüketicilerin örgütleri aracılığıyla demokratik bir biçimde katılmalarıdır. Tüketicilerin kendileri ile ilgili alınan kararlarda ve kanun hazırlıklarında etkili bir şekilde temsil edilebilmeleri için aralarında örgütlenmeleri bir zorunluluk olup aynı zamanda temsil hakkının bir sonucudur. TÜKODER 30 yıllık mücadelesinde “Temsil Edilme Hakkının” Türkiye’de karşılığını bulması için mücadele etmiş bundan böyle de etmeye devam edecektir. Bundan dolayıdır ki, kamu otoriteleri tarafından oluşturulan kurullarda tüketicileri temsil edecek kişi veya kişilerin tüketici örgütleri tarafından belirlenmesi esastır. “

Bir başka kurulda belirlenen temsilcinin aynı zamanda Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulundaki tüketici temsilcisi olmasını da sağlayan düzenlemenin, antidemokratik bir uygulamayı getirdiğini ifade eden Koçal, “Yayınlanan tebliğde ‘Tüketici Örgütleri bir temsilci belirleyemez’ anlayışı ile hareket edilmiştir.  Oysa Federasyonlarımızın yaptığı önerinin benzeri Tüketici Hakem Heyetleri yönetmeliğinin 10.cu maddesinde hüküm altına alınmış, 200’den fazla hakem heyetinde uygulanmakta olup bugüne kadar hiçbir sorun yaşanmamıştır. Hal böyle iken haksız fiyat yönetmeliğinde tüketici federasyon ve derneklerinin iradesinin hiçe sayılarak ve fikirleri alınmadan yapılan bu düzenlemenin kabul edilmesi mümkün değildir” dedi.

Tüketici örgütlerinin ortaklaştığı hususların yönetmelik metninde yer almamasının, tüketicinin hak ve yararının korunması için düzenlenmiş olan bir mevzuatın uygulanmasında sorunlar doğuracağını, alınan kararların kamuoyu nezdinde tartışmalı olacağını ve kurumun zan altında kalacağını vurgulayan TÜKODER Genel Başkanı Aziz Koçal sözlerini şöyle tamamladı:

“28.05.2020 tarihli Resmî Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği’nin 3/ç ve 4/f maddelerinde Tüketici Dernek ve Federasyonlarının iradesinin yansıyacağı değişikliği içeren düzenlemenin acilen yapılması gerekmektedir. Talebimizi dile getiren mektubumuzu, İç Ticaret Genel Müdürlüğüne 43 Şube başkanlarımız ayrı ayrı iletmektedir. Tebliğdeki tüketici temsilcisi ile ilgili düzenlemeyi bu hali ile kabul etmek, tüketici örgütlerinin iradesini yok saymaktır. Yıllardır hak ve temsil mücadelesi veren tüketici hareketine ihanettir. TÜKODER olarak, irademizi yok sayan, tüketici hareketine ihanet olarak kabul ettiğimiz bu yönetmeliğin ilgili maddesine karşı mücadelemizi sonuna kadar sürdürecek, bu maddeyi bu hali ile kabul etmeyeceğiz!”