Aliağa’nın Doğal Çıtak Nar Ekşisi’nin Sofralara Uzanan Öyküsü

Narı ve nar ekşisiyle meşhur Aliağa’nın Çıtak Mahallesi’nde nar hasadı başladı. Türk ve dünya mutfağının önemli lezzetlerinden olan nar ekşisi, Çıtaklı kadınlar tarafından doğal yöntemlerle üretiliyor. Mahallede organik olarak yetiştirilen nar, daha sonrasında yine doğal yöntemlerle nar ekşisi yapımında kullanılıyor. Üretilen doğal nar ekşileri sofralara hem lezzet katıyor hem de tüketenlere sağlık aşılıyor.

Ekim ayının son haftalarında başlayan nar hasadının büyük bölümünü tamamlayan Çıtak Mahallesi sakinleri, nar ekşisi yapımına başladı. Mahallede artık gelenek haline gelmiş doğal nar ekşisi yapımı yıllardır imece usulüyle yapılıyor. Mahallede kimin sırasıysa onun narı toplanıyor ve nar ekşisi yapımına el birliğiyle yardım ediliyor. Mahalle sakinleri büyüklerinden öğrendikleri gibi nar ekşisi yapımını modern yöntemler de ekleyerek devam ettiriyor.   Organik Narlar El Birliğiyle Toplanıyor Mahalle sakinleri birçok aşaması olan nar ekşisi yapımının zahmetli bir süreç olduğunu dile getiriyor. El birliği ile toplanan narlar çuvallarla avluya getiriliyor. Bir kişi nar kesiminden sorumlu oluyor. Sorumlu olan kişi hem narları ortadan ikiye bölüyor hem de kontrol ediyor. Kontrol esnasında çürük narlar ayıklanıyor ayrıca narlar da cinslerine göre ayrı kovalara konuluyor.   Kesilen narlar sopa yardımıyla kabuğuna vurularak tanelerinin leğenlere düşmesi sağlanıyor. Ayıklanan nar taneleri bidonlara alınıyor. Eskiden taşlarla yapılan ezme işlemi için günümüzde özel bir karıştırma aracı kullanılıyor. Nar suyuna tekrar süzme işlemi uygulanıyor. İçinde taneciği kalmayan nar suyu kaynama aşaması için kazanlara dökülüyor. Ortalama 8 saat süren bir kaynatma işlemi başlıyor. Odun ateşinde kaynayan nar suları siyahlaştığında ekşi kıvamına gelmiş oluyor. Bir kez daha süzülen nar ekşileri şişelere dolduruluyor.  Nar ekşileri Aliağa’da ve şehir dışından alıcılarına ulaştırılıyor. Markettekiler Gibi Değil Mahalledeki nar ekşisi üreticilerinden Hülya Sever, doğal Çıtak nar ekşisi yapımı hakkında şunları ifade etti: “Nar ekşisi yapımı bizde dedelerimizden nenelerimizden gelen bir gelenektir. Bizim nar ekşilerimiz duru, tamamen organik, içinde hiçbir katkı maddesi yok. Beş kilo nar suyundan 1 kilo nar ekşisi çıkıyor. Ağaçlarımızı fidelerden büyütüyoruz, narlarımız aşılı değil. Nar ekşilerimizin kıvamı da markettekiler gibi koyu değil. Onlar zaten nar ekşisi değil sosu olarak geçiyor, ekşi gibi değil.  Bizim ekşilerimiz direkt içilebilir haldedir” dedi.