Şubat ayı neden 28 veya 29 gündür?

Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 2. ayı olan şubat, artık yıllarda 29, diğer yıllarda 28 çeker. Peki, bunun nedenleri nelerdir?

Miladi takvim kullanan ülkelerde en kısa ay şubattır. Şubat ya da küçük ay (halk arasında gücük ay), Gregoryen Takvimi'ne göre yılın 2. ayı. Artık yıllarda 29, diğer yıllarda 28 çeker. Artık yıllar, 4 ile kalansız bölünebilen yıllardır (400 ile bölünemeyen yüzyıl başları hariç). Örneğin 2008 yılı artık yıl iken 2100 yılı artık yıl değildir. Şubat ismi nereden geliyor? Süryanice Şabat sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Şubat ayının batılı dillerdeki adları, Roma mitolojisindeki Februus'un adından gelir. Kış mevsimi aysız olarak kabul edildiği için Ocak ve Şubat, Roma takvimine sonradan eklenmiştir. Bu değişiklik, Numa Pompilius tarafından, takvimi, standart kameri yıl ile bir hizaya getirebilmek için yaklaşık M.Ö. 700'lerde yapılmıştır. Yılın 12 ayından birisi olan şubat ayı dört yılda bir 29 gün çekiyor. Her 4 yılda bir 365 gün 6 saatten artan saatlerin toplamı 1 gün ediyor. Bu da şubat ayının 4 yılda bir 29 gün çekmesine sebebiyet veriyor. Yılın son iki basamağı 4'e tam bölünüyorsa 29, tam bölünmüyor ise 28 gün çeker. 28 ve 29 gün çekmesinin nedenleri Bugün kullanılan Gregoryen takviminin kökeni, Roma İmparatoru Julius Caesar'ın, Mısırlı astronomi bilgini Sosigenes'e yaptırdığı "Julyen" takvimidir. Bu takvime göre bir yıl 365 gün sürer ve her yıldan 6 saat artar. Artan bu saatler her 4 yılda, bir gün eder ve yıla eklenir. Böylece bir yıl, 4 yılda bir 366 güne çıkar. Ne var ki 366 sayısı 12'ye tam olarak bölünmediğinden bazı ayların 30 bazı ayların da 31 çekmesi uygun görülür. Julyen takviminde yılbaşı, mart ayındadır ve buna göre şubat, yılın en son ayıdır. "July" olarak bilinen temmuz ayı, Julius Caesar'ın adını taşır ve 31 gün sürer. Caesar'dan sonra yaşayan bir başka Roma İmparatoru Augustus da kendi adını bir aya verir. Ne var ki Ağustos (Augustus'un adından) ayının 30, Caesar'ın adını taşıyan temmuz ayının 31 çekmesini haşmetine yakıştıramayan İmparator Augustus, kendi adıyla anılan ayın da 31 gün sürmesini emreder. Bunun üzerine astronomlar, yılın son ayı olan şubattan bir günü alıp, ağustos ayına ekler. Böylece 30-29 gün döngüsü yaşayan şubat ayı 29-28 gün olarak belirlenir Şubat, yıl Mart ile başladığı için Roma takviminin son ayı idi. Belirli zaman aralıklarında Romalı rahipler, yılı mevsimlerle hizalayabilmek için, Şubat'tan sonra araya bir eklenti ay (Mercedonius) yerleştiriyorlardı. Şubat hangi yıllarda 29 çeker? Genel bir kural olarak, artık yıllar 4 rakamının katı olan yıllardır: 1988, 1992, 1996, 2000, 2004, 2008, 2012, 2016, 2020, 2024 gibi. Ancak bu kuralın iki istisnası vardır: -100'ün katı olan yıllardan sadece 400'e kalansız olarak bölünebilenler artık yıldır: Örneğin 1200, 1600, 2000 yılları artık yıldır ancak 1700, 1800 ve 1900 artık yıl değildir. Sadece 400'e tam olarak bölünebilenlerin artık yıl kabul edilmesinin nedeni, bir astronomik yılın 365,25 gün değil, yaklaşık olarak 365,242 gün olmasından kaynaklanan hatayı gidermektir. -Hesabı daha da hassas hâle getirmek için -400'e kalansız bölünebildiği halde- 4000'e kalansız olarak bölünebilen yıllar artık yıl kabul edilmez: Örneğin 4000, 8000, 12000, 16000, 24000, 32000 ve 48000 yılları 400'e tam bölünebildiği halde artık yıl kabul edilmeyecektir. (İLKHA)